ازدیاد برداشت نفت با تزریق سورفکتانت تولیدی به روش میکروبی

در یک برنامه جداسازی و غربالگری باکتریهای مولد بیوسورفکتانت از نمونه های آب شور چاههای مختلف مخزن نفت مسجد سلیمان، باکتریهای بیهوازی اختیاری با تحمل شوری و دمای بالا جداسازی شد براساس معیارهایی نظیر تحمل به شوری و دمای بالا، فعالیت همولیتیک روی نحیط آگار حاوی خون دفیبرینه شده و کاهش کشش سطحی، در نهایت 8 سویه باکتریایی مولد بیوسورفکتانت از بین دیگر سویه ها غربالگری شد هر یک از این سویه ها قادر به رشد تا دمای 60 درجه و تحمل شوری تا غلظت 15% بوده و فعالیت همولیتیک بالایی از خود نشان می دهند. اندازه گیری فعالیت سطحی سورفکتانت های تولیدی توسط سه مورد از این سویه ها که در این تحقیق تحت نامهایgmtb-c1-2, gmtb-4a و gmtb-4b کدگذاری شده اند با روش de nouy ring detachment نشان داد که آنها قادرند کشش سطحی و بین سطحی (در مقابل n-هگزاکان) را به ترتیب تا 7/26 و 1/0 کاهش دهند. مطالعات مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی و همچنین توالی نوکلیوتیدهای ژن 16srrna نشان داد که این سویه ها می توانند متعلق به گروه bacillus subtilis باشند. آنالیز اسید چرب دیواره سلولی این سویه ها و مقایسه آن با ترکیب اسید چرب سلولی اعضای گروه bacillus subtilis و همچنین آنالیز هیبریداسون dna-dna نشان داد که این سویه ها متعلق به یک گونه باکتریایی جدید از جنس باسیلوس با شباهت نزدیکی به گروه bacillus subtilis هستند. از آنجا که این سویه ها از یکی از چاه های نفت مخزن مسجد سلیمان جدا شده اند لذا نام bacillus soleymanenisis برای گونه کدگذاری شده gmtb-c1-2 به عنوان گونه الگو از این دسته از باکتریها پیشنهاد شد که برگرفته از نام محل جداسازی آن masjed-i soleyman برای اولین بار می باشد.شناسایی بیوسوفکتانتهای تولیدی توسط سه سویه مذکور در فوق بر اساس آنالیز کروماتوگرافی لایه نازک، طیف مادون قرمز و رزونانس مغناطیسی هسته نشان داد که هر یک از آنها مولد مخلوطی از بیوسورفکتانتهای نوع لیپوپپتیدی می باشند. برای استفاده در مطالعات ازدیاد برداشت میکروبی نفت، سویه gmtb-c1-2 با توجه به رشد بهتر و میزان تولید بالاتر از بین این سه سویه انتخاب گردید. بررسی پایداری بیوسورفکتانت تولید شده توسط این سویه در شرایط مختلف زیست محیطی نشان داد که آن در محدوده وسیعی از ph، دما و شوری پایدار است ولی دارای بیشترین فعالیت سطحی در محلولهای با ph6 تا حدود ph10 و غلظت نمک 8%-4% می باشد و این فعالیت سطحی را تا دماهای بالا حفظ می نماید. همچنین بررسی فعالیت امولسیون سازی نمونه عاری از سلول حاصل از کشت این سویه با چندین هیدروکربن نمونه نشان داد که بیشترین اندیس امولسیون سازی این بیوسورفکتانت در محلولهای عاری از نمک می باشد که در دمای 25 درجه برابر با 64% بوده و با افزایش دما و غلظت نمک کاهش می یابد. به منظور ارزیابی بیوسوفکتانت های تولید شده در این تحقیق در جهت ازدیاد برداشت نفت از مدل فیزیکی مخزن مسجد سلیمان، یک محلول حاوی بیوسورفکتانت تولید شده توسط سویه gmtb-c1-2 در غلظت 10 برابر cmc به همراه 10mm از یک کوسورفکتانت، 2و3-بوتانودیول، با و یا بدون افزودن 1000ppm پلیمر پلی آکریل آمید بطور جزیی هیدرولیز شده مورد استفاده قرار گرفت و پارامترهای مختلف تأثیرگذاری روی برداشت نفت بواسطه تزریق بیوسورفکتانت نظیر کشش بین سطحی، ویسکوزیته و سرعت تزریق به همراه درصد اشباع آب همزاد موجود در مدل فیزیکی مخزن مورد مطالعه قرار گرفته شدند.